Ciąża urojona u psów i kotów – najważniejsze informacje.

Ciąża urojona jest zjawiskiem powszechnym w świecie zwierząt, zwłaszcza wśród samic psów i kotów. Ciąża urojona u zwierząt wywołuje zmiany fizyczne i behawioralne, które na pierwszy rzut oka mogą przypominać objawy rzeczywistej ciąży. Samice często wykazują symptomy takie jak powiększenie sutków, laktacja czy próby opieki nad zabawkami lub innymi przedmiotami, co dla właścicieli może być zaskakujące, a niekiedy niepokojące. Poza leczeniem farmakologicznym ciąży urojonej u zwierząt, istotna jest także postawa opiekunów – znajomość objawów i przyczyn tego stanu pozwoli odpowiednio reagować na potrzeby swojego pupila i wspierać go w czasie tych zmian. Dziś skupimy się więc na tym temacie nieco głębiej – zapraszamy do artykułu.

Ciąża urojona – co to jest? Przyczyny ciąży urojonej.

Ciąża urojona u zwierząt, znana również jako ciąża rzekoma, ciąża nerwowa czy laktomania, to stan, w którym samica wykazuje objawy ciąży i przygotowuje się do macierzyństwa, mimo że nie doszło do zapłodnienia. Objawy ciąży urojonej u zwierząt mogą być zarówno fizyczne, jak powiększenie gruczołów mlecznych czy laktacja, jak i behawioralne – częste są próby budowania gniazda lub „opieka” nad przedmiotami przypominającymi młode.

Jak dochodzi do ciąży urojonej u psów i kotów? Hormonalne przyczyny ciąży urojonej u zwierząt.

Główną przyczyną ciąży urojonej u zwierząt jest zmiana poziomu hormonów, zwłaszcza progesteronu i prolaktyny, które regulują cykl rozrodczy. Po fazie owulacji u samic wzrasta poziom progesteronu, przygotowując organizm do ewentualnej ciąży. Kiedy nie dojdzie do zapłodnienia, poziom progesteronu spada, a jednocześnie następuje wzrost prolaktyny – hormonu odpowiedzialnego za produkcję mleka. Takie zmiany hormonalne występują u każdej samicy, natomiast u niektórych zwierząt spowoduje to rozwój gruczołu mlekowego, jego rozbudowę̨ oraz produkcję mleka. Ta zmiana sprawia, że organizm „myli” brak zapłodnienia z obecnością ciąży, co prowadzi do objawów ciąży rzekomej u zwierząt. Laktomania pojawia się zwykle 4-8 tygodni po cieczce i trwa 2-3 tygodnie lub dłużej. Ciąża rzekoma u psów i kotów może wystąpić również, jeżeli do kastracji doszło w fazie diestrus lub po zaprzestaniu podawania gestagenów.

Na wystąpienie ciąży urojonej u zwierząt mogą wpływać również różne czynniki dodatkowe. Wiek jest jednym z istotnych czynników – u młodszych samic zjawisko to zdarza się częściej, gdyż ich cykl rozrodczy jest bardziej intensywny. Zła kondycja fizyczna i stres także mogą zaburzać równowagę hormonalną, zwiększając ryzyko wystąpienia ciąży rzekomej u psów i kotów. Warto również dodać, że w warunkach naturalnych ciąża urojona u zwierząt miała ewolucyjny sens – u zwierząt stadnych mogła bowiem umożliwić samicom opiekę nad potomstwem innych samic, zwiększając szanse na przetrwanie młodych.

Objawy ciąży urojonej u psów i kotów.

Ciąża urojona u zwierząt może objawiać się zarówno w sferze fizycznej, jak i behawioralnej, a jej symptomy są często bardzo widoczne. Objawy te mogą trwać od kilku dni do kilku tygodni, w zależności od intensywności zmian hormonalnych i indywidualnych predyspozycji zwierzęcia. U psów są zazwyczaj bardziej nasilone i mogą wymagać interwencji, podczas gdy u kotów ciąża urojona występuje rzadziej i często przebiega mniej zauważalnie.

Fizyczne symptomy ciąży urojonej u zwierząt – powiększenie sutków, laktacja, powiększenie brzucha.

W przypadku ciąży rzekomej samice często doświadczają fizycznych zmian przypominających rzeczywistą ciążę. Wzrost poziomu prolaktyny stymuluje rozwój gruczołów mlecznych, co powoduje powiększenie sutków, a niekiedy również produkcję mleka (laktację). Może się również pojawić delikatne powiększenie brzucha, które wynika z naturalnego zatrzymywania wody w organizmie lub napięcia mięśni brzucha. Symptomy te, choć są wynikiem zmian hormonalnych, mogą być mylące dla opiekunów, którzy mogą błędnie podejrzewać, że zwierzę jest rzeczywiście w ciąży.

Zmiany behawioralne u zwierząt w ciąży urojonej – opiekuńcze zachowania, budowanie „gniazda”.

Poza zmianami fizycznymi, ciąża urojona u psów i kotów wywołuje również wyraźne zmiany w zachowaniu. Zwierzęta często wykazują opiekuńcze zachowania – szukają miejsc, gdzie mogą „zaopiekować się” przedmiotami, które traktują jak własne potomstwo. Zdarza się, że samica gromadzi zabawki, poduszki, koce lub inne przedmioty w jednym miejscu, tworząc tzw. „gniazdo.” Może również bardziej niż zwykle unikać kontaktu z ludźmi lub innymi zwierzętami, koncentrując się na opiece nad „młodymi.” Takie zachowanie jest częstsze u psów, które przejawiają silniejsze instynkty macierzyńskie w tym zakresie, jednak również koty mogą przejawiać podobne reakcje.

Podsumowując, do najczęstszych objawów ciąży urojonej u zwierząt zaliczamy:

• powiększony gruczoł mlekowy,
• pojawienie się mleka lub wydzieliny w sutkach,
• spadek apetytu,
• wymioty,
• wzrost temperatury ciała,
• zmiany zachowania, agresja, nerwowość, “humory”,
• budowanie “gniazda”,
• zmniejszenie aktywności,
• przyrost masy ciała.

Diagnozowanie ciąży urojonej u zwierząt

Rozpoznanie ciąży urojonej u zwierząt może być dla właścicieli wyzwaniem, ponieważ objawy fizyczne i behawioralne przypominają te, które występują podczas rzeczywistej ciąży. Wizyta u weterynarza jest kluczowa, aby upewnić się, że stan zwierzęcia nie wynika z rzeczywistej ciąży ani innych problemów zdrowotnych, takich jak zaburzenia hormonalne lub infekcje.

Kiedy należy udać się do weterynarza? Jeżeli zauważymy, że zwierzę wykazuje wymienione przez nas wcześniej objawy, warto skonsultować się z lekarzem weterynarii. Szczególnie, gdy objawy są bardzo nasilone, nie ustępują po kilku dniach lub kiedy stan psychiczny zwierzęcia wydaje się pogorszony. Wizyta u specjalisty pozwala na potwierdzenie, czy mamy do czynienia z ciążą urojoną, czy z innym problemem zdrowotnym wymagającym interwencji.

Metody diagnostyczne: badanie kliniczne, badania obrazowe (USG), hormonalne.

Weterynarz, aby postawić diagnozę, może przeprowadzić różne rodzaje badań, jak m.in.:

• badanie kliniczne – pierwszym krokiem jest szczegółowy wywiad i badanie fizyczne. Weterynarz ocenia stan gruczołów mlecznych, brzucha, a także analizuje wszelkie zachowania zwierzęcia, które mogą wskazywać na ciążę rzekomą. Badanie kliniczne nie zawsze jest jednak wystarczające, aby jednoznacznie stwierdzić, czy mamy do czynienia z ciążą urojoną.
• badanie obrazowe (USG) – jednym z najskuteczniejszych narzędzi diagnostycznych w tym przypadku jest ultrasonografia (USG). Dzięki USG jamy brzusznej zwierząt weterynarz może stwierdzić, czy w macicy znajdują się rozwijające się płody, czy jest ona pusta. To badanie jest bezpieczne i nieinwazyjne, a jednocześnie daje jednoznaczne wyniki, pomagając wykluczyć prawdziwą ciążę.
• badania hormonalne – w niektórych przypadkach lekarz może zlecić badania hormonalne, które pomogą ocenić poziom prolaktyny i progesteronu we krwi. Zmiany w poziomach tych hormonów mogą potwierdzić obecność ciąży urojonej u zwierząt lub wskazać na inne zaburzenia hormonalne, które mogą powodować podobne objawy.

Leczenie i postępowanie przy ciąży urojonej u zwierząt.

Leczenie ciąży urojonej u zwierząt, zwłaszcza psów i kotów, ma celu m.in. zahamowanie produkcji mleka oraz złagodzeniu objawów. Poza terapią farmakologiczną (najczęściej używaną substancją czynną jest kabergolina) bardzo ważna jest rola opiekuna. Co powinien zrobić właściciel zwierzęcia, by ograniczyć ten stan? Przede wszystkim:

• zabrać zabawki, pochować koce i poduszki, aby uniemożliwić “budowę gniazda”,
• zwiększyć aktywność fizyczną, częściej wychodzić na spacery,
• odwracać uwagę psa, zachęcać do nowych zabaw,
• nie dotykać gruczołu mlekowego, by nie pobudzać produkcji mleka,
• nie głaskać po brzuchu,
• założyć kołnierz ochronny, jeżeli suka wylizuje sutki.

Ważna jest także odpowiednia dieta – zaleca się ograniczenie wysokokalorycznych posiłków, ponieważ wysoka kaloryczność może stymulować produkcję mleka. W trakcie ciąży urojonej u psów i kotów opiekun musi monitorować zachowanie i samopoczucie zwierzęcia, reagując na wszelkie nagłe zmiany, jak brak apetytu, apatia czy nadmierne pobudzenie, które mogą wymagać dodatkowej konsultacji z weterynarzem.

Zapobieganie ciąży urojonej u zwierząt.

Ciąża urojona to powszechny problem u psów i kotów, które nie zostały poddane sterylizacji. Powtarzające się epizody ciąży urojonej mogą być dla zwierząt uciążliwe. Sterylizacja, czyli zabieg chirurgicznego usunięcia narządów rozrodczych, jest najbardziej efektywnym sposobem na trwałe zapobieganie ciążom urojonym. Sterylizacja jest zalecana przede wszystkim u samic, u których ciąża urojona często się powtarza się lub u samic, które wykazują objawy intensywne i trudne do opanowania. Zabieg ten nie tylko zapobiega ciążom urojonym, ale również eliminuje ryzyko zachorowania na poważne choroby, takie jak ropomacicze (zapalenie macicy) i zmniejsza ryzyko rozwoju nowotworów gruczołu mlekowego.

Dla opiekunów, którzy z różnych powodów nie decydują się na sterylizację, dostępne są alternatywy, które mogą pomóc w ograniczeniu epizodów ciąży urojonej u zwierząt. W przypadku psów, weterynarz może zasugerować terapię hormonalną mającą na celu regulację cykli hormonalnych, jednak wiąże się ona z pewnym ryzykiem skutków ubocznych i wymaga regularnych kontroli weterynaryjnych.

Opieka nad zwierzęciem, które przechodzi ciążę urojoną, wymaga szczególnej uwagi i zrozumienia, ponieważ stan ten może znacząco wpłynąć na samopoczucie i zachowanie pupila. Dla psów i kotów jest to naturalny proces związany z ich gospodarką hormonalną, jednak w przypadku intensywnych objawów lub ich częstego występowania, wsparcie opiekuna staje się nieodzowne. Właściciel, współpracując z weterynarzem, może nie tylko złagodzić objawy ciąży urojonej u zwierząt, ale także podjąć kroki zmniejszające prawdopodobieństwo jej powtórzenia. Działania prewencyjne, takie jak sterylizacja, stanowią skuteczną metodę zapobiegania ciążom urojonym u zwierząt oraz zmniejszenia ryzyka związanych z nimi powikłań zdrowotnych. Dzięki temu można zapewnić zwierzęciu wyższą jakość życia, wolną od stresu i dyskomfortu, jakie często towarzyszą ciążom urojonym. Istotne jest również wczesne wykrywanie objawów i szybka reakcja na zachowania, które mogą sygnalizować rozwój ciąży urojonej u zwierząt. Regularne kontrole weterynaryjne, obserwacja zachowań pupila oraz edukacja opiekunów na temat tego zjawiska pozwalają na skuteczne zarządzanie problemem i poprawę komfortu życia naszych pupili.

Źródła

[1] https://www.msdvetmanual.com/reproductive-system/reproductive-diseases-of-the-female-small-animal/pseudopregnancy-in-small-animals

[2] „Kliniczne aspekty zaburzeń rozrodu psów i kotów” – Sławomir Zduńczyk, Tomasz Janowski

[3] https://healthtopics.vetmed.ucdavis.edu/health-topics/canine/canine-pseudopregnancy